ምስ ክብሪ ዝተተሓሓዘ ገበን ግዳያት እንተጋጢሙኹም

እወ ምስ ክብሪ ዝተተሓሓዘ ዓመጽን ጭቆናን ዝተጣሕሰ ክብሪ ንምዕቃብ ወይ
ንምምላስ ከም መካኒዝም ዝጥቀሙሉ ዓይነት ጭቆናን ዓመጽን እዩ። እዚ ድማ ክብሪ
እንታይ ምዃኑን ንምንታይ ኣዝዩ ኣገዳሲ ምዃኑን ሓደ ሰብ ንዕኡ ንምዕቃብ ናብ
ዓመጽን ጭቆናን ክውዕል ፍቓደኛ ምዃኑን ሓጺር መግለጺ ይሓትት።
Devin Rexvid ስመይ እዩ፣ ብዛዕባ ምስ ክብሪ ዝተኣሳሰር ጭቆናን ዓመጽን መጽናዕቲ
እገብር። ኣብዚ መዳይ ገለ ዝተፈላለየ መጽናዕትታት ሰሪሐ ኣለኹ።
ክብሪ ኣብ መብዛሕትኡ ሕብረተሰብ ንዝርከቡ ሰባት ኣወንታዊ ነገር ኮይኑ፡ እቲ
ኣወንታዊ ግን ከከም ሕብረተሰብን ታሪኻዊ እዋንን ይፈላለ እዩ። ኣብ ናይ ሎሚ ሽወደን
ክብሪ ማለት ቅንዕና ምህላው፡ ንገዛእ ርእስኻ ቅኑዕ ነገር ምግባር፡ ነቲ ስርዓት
ዘይምጥቃም፡ ወዘተ ማለት እዩ። እዚ ኣብ ካልእ ኵነታት ግን ከምኡ ኣይኰነን። ኣብኡ
ኸኣ ክብሪ ምስ ኣሕዋትን ኣቦታትን ከምኡውን ምስ ናይ ቀረባ ሰብኡት ንኣካላትን
ጠባይን ጾታዊ ርክብን ደቂ ኣንስትዮ ናይ ምቍጽጻር ክእለት ኣጸቢቑ ይተኣሳሰር ኢዩ።
ኣብ ከምኡ ዓይነት ኩነታት ድማ ክብሪ ዝለዓለ ዋጋ እዩ፣ ካብ ህይወት ንላዕሊ ኣገዳሲ
እዩ፣ ካብ ናጽነት ንላዕሊ ኣገዳሲ እዩ። ናይ ህይወት ወይ ሞት ጉዳይ እዩ። ኣብ
ሕብረተሰብ እቲ ዝያዳ ተደላዪ ነገር እዩ።
ሓቀኛ ሰብን ዕዉት ሰብን ክኸውን ይኽእል እየ፡ እንተኾነ ግን ኣብ ሓደ ዓይነት ኣምር
ክብርን ውርደትን፡ ሕፍረትን ሕፍረት ዘይብሉን ዝኣምኑ ጉጅለ ሰባት ከእምኖም
እንተዘይክኢለ፡ ክብረተይ ይስእን። ካብ ካልእ ጽቡቕ ሞያታት፡ ከም ቅንዕና፡
ጽግዕተኛነት፡ ኣጋይሽ ምቕባል፡ ከምኡ’ውን ኣብ ትምህርቲ ወይ ዕዳጋ ስራሕ ዓወት፡
ወዘተ ብዙሕ ሓገዝ የብለይን።\ እቲ ኣገዳሲ ነገር ግን ከም ክቡር ሰብኣይ ንኽቑጸር
ንጾታዊ ርክብ ናይ ቀረባ ዝምድናታት ደቂ ኣንስትዮ ናይ ምቁጽጻር ዓቕመይ እዩ።
ብመሰረት ገለ ተመራመርቲ ባህሊ ክብሪ ዓመጽ ዝመልኦ ርእዮተ ዓለም እዩ። ክብሪ ሓደ
ሰብ ንምዕቃብ ወይ ንምምላስ ዓመጽ ምግባር ሕጋውን ማሕበራዊ እገዳ ኣለዎ።
ክብሪ ንምዕቃብ ወይ ንምምላስ ዝጥቀሙሉ ዓይነት ጭቆናን ዓመጽን እዩ። እዚ ድማ
ዝተፈላለዩ ናይ ቁፅፅር ኣገባባት ብምጥቃም ዝፍፀም እዩ። ከምኡ’ውን፡ ሕጂ’ውን ምስ
ክብሪ ዝተኣሳሰረ ጭቆናን ዓመጽን እንተ ኣቃሊልኩዮ ኣብ ክልተ ዓንዲ ይዓርፍ ክትብሉ
ትኽእሉ ኢኹም። ሓደ ክፋል ናይቲ ዓመጽን ጭቆናን ካብቲ ኣብ ኩሉ ዕድመ ዝርከባ
ዘይተመርዓዋ ደቂ ኣንስትዮ ዘጠቓልል ርእዮተ ዓለም ድንግልና ዝምንጩ እዩ። ድሕሪኡ
ነዚ ናይ ንጽህና ርእዮተ ዓለም ኣብ ገዛኹም፡ ኣብ ትርፊ ግዜኹም፡ ኣብ ቤት ትምህርቲ፡
ኣብ ቅድመ ትምህርቲ፡ ኣብ ስራሕ፡ ከምኡ’ውን ኣብ ህዝባዊ ቦታታት ጾታታት
ብምፍላይ ህያው ክትገብሩዎም ትፍትኑ፡ i.e. ጾታዊ ምፍልላይ። እቲ ናይ ድንግልና
ርእዮተ ዓለም ብኣጋኡ ብዝግበር መርዓ፡ ብመውስቦ ህጻናት፡ ብግዴታዊ መርዓ፡
ከምኡ’ውን ብመውስቦ ደቂ ሓውቦ’ውን ይዕቀብ፡ እዚ ኩሉ ብስም ምዕቃብ ንብረት
ስድራቤት፡ ኣብ ውሽጢ ጉጅለኦም ዘለዉ ኣዝማድ እዩ።
ምኽንሻብ ደቂ ኣንስትዮ፡ኣብ ልዕሊ "ቲ ናይ ጾታዊ ምፍልላይን ልምድታት ሓዳርን፡
ጾታዊ ድሌት ጓል ንምንካይ ዝግበር እዩ። ጾታኣ ምስ ቃንዛ ከተተሓሕዞ፡ ከም ምንጪ
ሕፍረት፡ ርኽሰት፡ ርስሓት ወዘተ ገይራ ምእንቲ ኽትርእዮ እዩ።
ስለዚ ፡ ኩሎም እዞም ናይ ምቁጽጻር ኣገባባት፡ እቲ ውልቀሰብ ንነብሱ ከይግንዘብ፡
ኣካላዊ፡ ኣእምሮኣውን ማሕበራውን ዓቕሙ ከየማዕብል፡ ከምኡ’ውን ብዓመጽ ክዋሳእ
ዝኽልክሉ ባእታታት ጭቆና ብመልክዕ ገደብ ዝሓዙ ኮይኖም፡ ካብ ምስ ምኽንሻብ
ዝተኣሳሰር ጾታዊ ዓመጽ፡ ድንግልና ምፍታሽ፡ ግዱድ መጥባሕቲ ጅማት፡ ምስ መርዓ
ህጻናት ብዝተኣሳሰር ንጾታዊ ዓመጽ ምቅላዕ፡ ከምኡ’ውን ግዱድ መርዓ፡ ኣብቲ ኣዝዩ
ጽንኩር ኩነታት፡ ናይ ቀረባ ዝምድና ዘለዋ ጓል ኣንስተይቲ ካብ ደረጃታት ክብሪ
እንተሓሊፋን ንስድራቤት ውርደት እንተ ኣምጺኣን፡ ቅትለት ክብሪ እዩ። ስለዚ እቶም
ኣብታ ስድራቤት ዘለዉ ደቂ ተባዕትዮ ኣብ ዓይኒ እቶም ኣብ ከባቢኦም ዘለዉ ክሞቱን
ከም ዋጋ ዘይብሎም፡ ዜሮታት ምእንቲ ክቑጸሩን፡ ማሕበራዊ ሞት ከይከውን ብኣካል
ክትቀትሉዋ ፍቓደኛ ኢኹም።
ምስ ክብሪ ዝተኣሳሰር ዓመጽ መልክዕ ኣካላዊ ዓመጽ፡ ስነ-ኣእምሮኣዊ ዓመጽ፡ ጾታዊ
ዓመጽ፡ ምሳልያዊ ዓመጽ፡ ግን ከኣ ንዋታዊ ዓመጽ እውን ክህልዎ ይኽእል።
ኣካላዊ ዓመጽ ከም ኣብነት እንተወሲድናሉ። ብዛዕባ ግዱድ ድንግልና ምፍታሽ፡
ርግጽታትን ምጉርፋጥን፡ ወይ ምስ ርስሓትን ርኽሰትን ዝተኣሳሰሩ ነገራት፡ ከም ስሊፐር፡
ብራሽ፡ መንጽቢትን ቀርኒ ጫማን ምጥቃም ክኸውን ይኽእል እዩ። ገጽ ንምብስባስ
ዝፍጸም መጥቃዕቲ ኣሲድ እውን ይከኣል እዩ። ጸጕሪ ደቂ ኣንስትዮ ብሓይሊ ምልጻይ፡
ምኽንሻብ፡ ኣብ ኣዝዩ ጽንኩር ኩነታት ድማ ቅትለት ክብሪ ዘጠቓልል ክኸውን ይኽእል፡
እዚ ድማ ንሓደ ነታ ስድራቤት ዘሕለፈ ውልቀሰብ ብኣካል ምውጋድ የጠቓልል።
ስነ-ኣእምሮኣዊ ዓመጽ እውን ብዙሕ መልክዕ ክህልዎ ይኽእል እዩ። ግዳይ ከም ዘይትርአ
ምግባር ንኣብነት ጓል ንወዲ ክትሪኦ ዝጸንሐት፡ ኣፍቃሪ ዘለዋ፡ ቅድሚ መርዓ ጾታዊ
ርክብ ፈጺማ፡ ከም ዘይትርአ ትገብራ፡ ዋላ ሓደ ሰብ እውን ኣየዘራርባን እዩ፡ "በታ ስም
ጓል ወሊድና ኣይንፈልጥን" ኣብ መመገቢ ጠረጴዛ ኮፍ ክትብል ኣየድልያን እዩ፡ ግን
ሕቖኣ ናብ ቲቪ ገይራ ኮፍ ክትብል ትኽእል እያ። ኣብ ናይ ስድራቤት ንጥፈታት ክትሳተፍ
ኣይፍቀደላን እዩ። ንሳ ድማ በዳሊት ውልቀሰብ ተባሂላ እያ እትጽዋዕ። ዝተፈላለዩ
ዘይሕጋውያን ምፍርራሕታት፡ "ክንሰደኩም ኢና" ናብታ ወለዲ ዝነብሩላ ዝነበረት ዓዲ
ከምኡ'ውን "ህይወት ሲኦል ክንገብረልኩም ኢና።" ብቐሊል ኣዘራርባ፡ ነቲ ግዳይ
ብዝተፈላለየ ዓይነት መቕጻዕቲ ትፈራርሖ፡ እዚ ድማ ኣብ ልዕሊ እቲ ግዳይ ዓቢ ስነኣእምሮኣዊ ጸቕጢ ይፈጥር። ኣብቲ ጽሑፍ እቲ፡ ስነ-ኣእምሮኣዊ ዓመጽ ዝፍጸመሉ
ኣጋጣሚታት ከም ዝበዝሕ ዘጠራጥር ኣይኮነን።
ናብ ጾታዊ ዓመጽ ምስ ሰገርኩ፡ ኣቐዲመ ብዛዕባ ግዱድ መርመራ ድንግልና፡ ምኽንሻብ፡
ከምኡ’ውን ግዱድ መጥባሕቲ ጅማት ተመያይጠ ኣለኹ። ይኹን እምበር፡ ምስ ቀረባ
ዘመድ ዝግበር ጾታዊ ርክብ፡ ምግሳስ፡ ጾታዊ ትንኮሳን ጾታዊ ዓመጽን ኩሎም ብናይ ደገ
ደቂ ተባዕትዮ ክፍጸሙ ይኽእሉ እዮም፡ ንሳቶም ድማ ነቲ ግዳይ ምስ ክብሪ ዝተኣሳሰር
ጭቆናን ዓመጽን ምቅላዕ ይጥቀሙሉ። ሓደ ናይ ቀደም ኣፍቃሪ "ምሳይ ጾታዊ ርክብ
ዘይትፍጽሚ እንተ ኴንኪ፡ ንስድራ ቤትኪ፡ ንኣዝማድኪ፡ ብፍቓድኪ ምሳይ ጾታዊ ርክብ
ከም ዝገበርኪ ክነግሮም እየ፡ ወይ ድማ ነዞም ቅርበት ዘለዎም ስእልታት ናብ
ስድራቤትኪን ኣዝማድን ክሰዶም እየ" ይብል ይኸውን። ክትቃላዑ ብምፍርራሕ
ዝደለኹዮም ክትረክቡ ዝኽእሉሉ ኩነታት። ኣብ ባህሊ ኽብሪ ኸኣ ኣንስትን ኣዋልድን
ምስ ቀረባ ዘመዳ ይኹን መጥቃዕቲ ብዘየገድስ ጾታዊ ማህሰይቲ ኽወርዳን ከሎ
መብዛሕትኡ ግዜ ብስድራ ቤታ እውን ትቕጻዕ እያ። ስለዚ ኣብ ናይ ክብሪ ኵነታት ጾታዊ
መጥቃዕቲ ምፍጻም ብገለ መገዲ ክልተ ዝኣፉ ሰይፊ እዩ።
ቁጠባዊ ዓመጽ ብዝምልከት ፡ ንኣብነት ወጺእኩም ክትሰርሑ ዘይምኽኣል፡ ኣብዞም ደቂ
ተባዕትዮ ኣዝማድ፡ ማለት ኣብ ኣሕዋት፡ ኣቦታትን ሰብኡትን ጽግዕተኛ ምዃን እዩ። ዋላ
ወጺእኩም ትሰርሑ እንተኾይንኩም ናይ ገዛእ ርእስኹም ፋይናንሳዊ ንብረትን ጸጋታትን
ምጉዳል ክኸውን ይኽእል እዩ። እቲ ናይ ባንክ ካርድ ክሳብ ሕጂ ኣብ ቦርሳ ናይቲ ኣቦ ወይ
በዓል ቤት እዩ ዘሎ። ይኹን እምበር፡ ነቲ ግዳይ ትርጉም ዘለዎም ኣቑሑት ምጥፋእ
እውን ከጠቓልል ይኽእል እዩ።
ስለዚ ኣብ ልዕሊ ግዳያት ክፍጸሙ ዝኽእሉ ዓይነታት ዓመጽቲ ተግባራት እቶም እዮም።
ምስ ክብሪ ዝተኣሳሰረ ዓመጽ ተባሂሉ ዝጽዋዕ ክፋል ምስ ክብሪ ዝተኣሳሰረ ወጽዓን
ዓመጽን ኮይኑ፡ ብድሕሪኡ ድማ ጭቆና ኣሎ፡ እዚ ድማ ንባዕሉ ምዕራፍ እዩ።
ሽዑ ኣብ ዝተፈላለየ ዓይነት መዓልታዊ ድሩትነት ይግለጽ እሞ ኣብ መወዳእታ እቲ
ውልቀሰብ ብኣእምሮ ክመውት ይገብር ክብል እኽእል እየ። ንኣብነት ዝደለኹዮ ክዳን
ክትክደኑ ኣብ ዘይፍቀደልኹም እዋን፡ ምስ ዝኾነ ኣዕሩኽ ክትዘናጋዑ ኣብ
ዘይፍቀደልኹም እዋን ድሕሪ ትምህርቲ ዝኾነ ናጻ ግዜ ኣብ ዘይሕለወኩም እዋን፡
ኣካላትኹም ተጠቒምኩ ክትስዕስዑ፣ ስፖርት ክትጻወቱ ኣብ ዘይፍቀደልኹም እዋን፡
ጾታዊ ርክብ ክትፍጽሙ፡ ስምዒታዊ ክእለት ንምምዕባል ፍቕራዊ ዝምድናታት
ክትገብሩ ምስ ዘይፍቀደልኹም እዋን፡ ወዘተ ትመውቱ፣ ከም ውልቀ ሰብ ትነቅጹ።
ከምዚ ክብል ከሎኹ ኣእምሮኣዊ ሞት ማለት ብሰንኪ ኣብ ክብሪ ዝተመርኮሰ ጭቆናን
ዓመጻን ዝፍጸም ኣካላዊ ሞት ማለተይ እዩ።
ምስ ክብሪ ዝተኣሳሰረ ጭቆናን ዓመጽን ተቓላዕነት ብዝተፈላለየ መንገዲ ምልላይ
ይከኣል። ኣቓልቦ ክትገብሩሎም እትኽእሉ ዝተፈላለዩ ምልክታት ኣለዉ። እዚ ግን ሓደ
ሰብ ምስ ክብሪ ዝተኣሳሰረ ጭቆናን ዓመጽን እንታይ ምዃኑ ይፈልጥ እዩ ዝብል ግምት
ኣለዎ። ብዛዕባ ጭንቀትን ሻቕሎትን ኣብ ህጻናትን መንእሰያትን ክኸውን ይኽእል እዩ፣
ንኣብነት ምስ ናይ ወጻኢ ሃገራት መገሻታት፣ ናይ ቤት ትምህርቲ ዕረፍቲ ወዘተ
ብዝተኣሳሰር። ንኣብነት ፡ ናብ ካልእ ሃገር ክትከይዱ ምዃንኩም ዝሕብር ዝርርባት ኣብ
እትሰምዑሉ እዋን ፡ ወይ በጻሕቲ ከም ዝመጹኩም ምስ እትሰምዑ ፡ ንኽትምርዑዎ ወይ
ንኽትሕጸዩዎም ዘድልየኩም ሕጹይ ክትረክቡ ትኽእሉ ኢኹም። ኣብ ዝኾነ ናይ ቤት
ትምህርቲ ትምህርቲ ክትሳተፉ ስለዘይፍቀደልኩም ክኸውን ይኽእል እዩ። ኣብ ትምህርቲ
ጾታዊ ርክብን ሓባራዊ ምንባርን፡ ምሕንባስ፡ ስእሊ፡ ስነ ህይወት፡ ሙዚቃ፡ ወይ ናይ
ለይቲ ናይ ቤት ትምህርቲ መገሻታት ክትሳተፉ ኣይፍቀደልኩምን እዩ። ኣወዳትን
መንእሰያትን ንኣሓቶምን ደቂ ሓውቦኦምን ክቆጻጸሩ ትጽቢት ዝግበረሎም ክኸውን
ይኽእል እዩ። ካብ ቅድመ ትምህርቲ ክሳብ ቤት ትምህርቲ ክሳብ ሓፈሻዊ ህዝቢ። ናይ
ቀረባ ዝምድና ዘለወን ደቂ ኣንስትዮ ምስ መጻ፡ ደቂ ተባዕትዮ ሓለውቲ፡ ክጽንበሩን
ክቆጻጸሩን ከም ዝተዘርግሐ ቅልጽም ስድራቤት ኮይኖም ክሰርሑን ኣለዎም። ከም
ውጽኢቱ ድማ ነዞም ኩሎም መርኣይታት ከተቕልበሎም ይግባእ።
ኣብ ናይ ሎሚ ሽወደን ምስ ክብሪ ዝተኣሳሰር ጭቆናን ዓመጽን ብመጠኑ ሰፊሕ ጸገም
እዩ። ሃገራዊ ስታቲስቲክስ የለን፡ እንተኾነ ኣብ ዝሓለፈ ዓመታት ዝተኻየዱ
መጽናዕትታት ከም ዘመልክትዎ፡ ኣስታት 60% ካብተን ካብ ኖርዲክ ዘይኮነ ድሕረ
ባይታ ዘለወን ኣዋልድ ኣብ ምምራጽ መጻኢ መጻምድቲ ዝተፈላለዩ ዓይነታት ድሩትነት
የጋጥመን። ወይ ካብ ውሑዳት ኣማራጺታት ክትመርጹ ትረክቡ ወይ ድማ ፈጺምኩም
ክትመርጹ ኣይትረክቡን። እዘን ክልተ ናይ መጻኢ መጻምድቲ ኣብ ምምራጽ ድሩትነት
ዘለወን ጉጅለታት ኣዋልድ ክወሃሃዳ ከለዋ፡ ብግምት 60% ካብተን ዘይኖርዲክ ድሕረ
ባይታ ዘለወን ንረክብ። ብድሕሪኡ እተን ብገምጋም 30,000 ዝኾና ደቂ ኣንስትዮን
ኣዋልድን ደቂ ኣንስትዮን ምኽንሻብ(FGM) ዝገበራ እየን።
እቲ ዝበዝሐ ዝውቱር ድማ ኣዋልድን ደቂ ኣንስትዮን ምስ ክብሪ ዝተኣሳሰረ ዝኸበደ
መልክዓት ጭቆናን ዓመጽን ይወርዶም። ኣወዳትን ደቂ ተባዕትዮን እውን ይቃልዑ
እዮም። ሓደ ሰብ ትጽቢታ ስድራ ቤት ዘይነብረሉ እንተ ዀይኑ፡ ከም ኣሓት ዝኣመሰሉ
ናይ ቀረባ ደቂ ኣንስትዮ ኣዝማድ ኪቈጻጸር ኣለዎ። ክትምርዑ፡ ክትግነጹ፡ ክትመዛበሉ፡
ክትግለሉ ወይ ድማ ናብ ትምህርታዊ ጉዕዞ ክትለኣኹ ትኽእሉ ኢኹም። ብዛዕባ ምስ
ሓንቲ ኣብ ክቡር ሃዋህው እትነብር ጓል ኣንስተይቲ ወይ ጓል ፍቕራዊ ርክብ ዝነበሮምን
ብሰንኪ እዚ ድማ ዝተቐጽዑን ናይ ደገ ደቂ ተባዕትዮ እውን ክኸውን ይኽእል እዩ። ኣብ
ሽወደን ብርክት ዝበሉ ናይ ክብሪ ቅትለት መንእሰያት ኣጋጢሞም እዮም።
ፈጸምቲ ናይቲ ዓመጽ መብዛሕትኦም ደቂ ተባዕትዮ እኳ እንተኾኑ፡ ደቂ ኣንስትዮ እውን
ይሳተፋ እየን። ክልቲኦም ብናይ ገዛእ ርእሶም ተበግሶ ምስ ክብሪ ዝተኣሳሰር ስርዓታት
ዝወሰዱ ተሓባበርቲ፡ ምስ ክብሪ ዝተኣሳሰር ጭቆናን ዓመጽን ኣብ ልዕሊ ኣዋልድ፡
መርዓውቲ፡ ኣወዳትን ካልኦት ደቂ ተባዕትዮን የካይዱ። ግን ብዛዕባ እተን ከምኡ ክገብራ
ዝግደዳ ደቂ ኣንስትዮ እውን ክኸውን ይኽእል እዩ። ንባዕሎም ተቓላዕቲ እኳ እንተኾኑ፡
ምስ ክብሪ ዝተኣሳሰር ግፍዕን ዓመጽን ኣብ ልዕሊ ካልኦት ክለማመዱ ይግደዱ።
ሓደ ሰብ መንን ኣበይን ምስ ክብሪ ዝተኣሳሰር ጭቆናን ዓመጽን ይፍጽም’ውን ክሓስብ
ይኽእል እዩ። ምስ ክብሪ ዝተኣሳሰር ጭቆናን ዓመጽን ዝፍጽሙ ጉጅለታት ኣየኖት
እዮም? ዝተፈላለዩ ብሄራትን ሃይማኖታውያን ጉጅለታትን ኣምላኽ ዘይብሎም ሰባትን
ሓዊሱ ብዝተፈላለዩ ጉጅለታት ዝፍጸም ዓይነት ዓመጽን ጭቆናን እዩ። ስለዚ እዚ ፍሉይ
ባህሊ ኮይኑ፡ ደቂ ኣንስትዮን ደቂ ተባዕትዮን ከመይ ክመላለሱ ከም ዘለዎም፡
ከምኡ’ውን ንሕጊ ክብሪ እንተጥሒሶም ብኸመይ ክቕጽዑ ከም ዘለዎም ናይ ገዛእ ርእሱ
ስብስብ ድርኺትን ስርዓት ስርዓታትን ዘለዎ እዩ።
ሰባት ብዛዕባ እቲ ብቐበቶ ክብሪ ዝፍለጥ ክላሲካል ፓትርያርካዊ ቀበቶ ኣብ መጽናዕቲ
ተዘራሪቦም እዮም፣ እዚ ድማ ንኣብነት ንመላእ ማእከላይ ምብራቕ ዝሽፍን እዩ። ምስሊ
ማእከላይ ምብራቕ ንኡስ ምግባር ኣገዳሲ እዩ። ኣብ ማእከላይ ምብራቕ ዝተፈላለየ
ብሄራውን ሃይማኖታውን ድሕረ ባይታ ዘለዎም ሰባት ኣለዉ። ኣብ ውሽጢ ሓደ ብሄር
ደገፍቲ ደረጃታት ክብሪ ከምኡ’ውን ተቓወምቲ ምስ ክብሪ ዝተኣሳሰር ጭቆናን
ዓመጽን ኣለዉ። ነዚ ምዝካር ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ።
ምስ ክብሪ ዝተኣሳሰረ ጭቆናን ዓመጽን ንምፍታሕ ሕብረተሰብ ዝተፈላለየ
ስጉምትታት ክወስድ ኣለዎ። ኣብ ዝተፈላለየ መዳያት ጻዕርታት የድሊ፡ ንኣብነት ሕጊ
ምውጻእ፡ ምፍጣር ሓደስቲ ሕግታት፡ ምጥንኻር ዝጸንሐ ሕግታት፡ ከምኡ’ውን ምቅላስ
ኣገባባት ምቁጽጻር ከም ምኽንሻብ ደቂ ኣንስትዮ(FGM)፡ መርዓ ቆልዑ፡ ግዱድ መርዓ፡
ምፍልላይ ጾታ ወዘተ ዝኣመሰሉ። ይኹን እምበር ሕጊ ምውጻእ ጥራይ እኹል
ኣይክኸውንን፤ ሕብረተሰብ እውን ኣብዚ ምድብ ንዝኣትዉ ሰበስልጣን መንግስቲ
ዝዓለመ ናይ ክእለት ህንፀት ተበግሶታት ከሰልጥንን ወፍሪ ክገብርን ኣለዎ።
ስርዓተ ትምህርቲ ካብ ቅድመ ትምህርቲ ክሳብ መባእታን ካልኣይን ብርኪ፡ ምስ ክብሪ
ዝተኣሳሰረ ጭቆናን ዓመጽን ንምምካት ካልእ ኣገዳሲ ዓውዲ እዩ። ቅድመ ትምህርቲ
ነቶም ቆልዑ "ዳግማይ ቅርጺ ክንህቦም" ስለዘኽእለና ወሳኒ እዩ። እንተዘይኮይኑ፡
ሕብረተሰብ ኣብ ልዕሊ ስርዓታትን ክብርታትን ቆልዑ ዝያዳ ጽልዋ ዘለዎ ኣብዚ ምዃኑ
መጽናዕትታት ይሕብሩ። ኣብታ ዕድመ እቲኣ ድማ እያ እታ ስድራቤት ኣብቶም ቆልዑ
መለክዒታት ክብርን ክብርታት ክብርን እተስርጽ። ዘይከኣል ኣይኮነን ግን ናይ ቅድመ
ትምህርቲ መድረኽ ምስ ሓለፉ መስርሕ ለውጢ ንምክያድ ኣጸጋሚ እዩ። እዚ ማለት ግን
ኣብ መባእታን ካልኣይን ብርኪ ኣብ ጉዳይ ክብሪ ክንሰርሕ የብልናን ማለት ኣይኮነን።
ብዙሓት ኣዋልድ ኣብ ዕድመ ትምህርቲ ዝበጽሓን ድሕሪኡ ድሕሪ በዓላት ዝጠፍኣን
ንርኢ። ኣይምለሱን እዮም ተመርዕዮም ድማ ወጺኦም እዮም። ኣብ ግዴታዊ ትምህርቲ
ኽካፈሉ ዘይፍቀደሎም ብዙሓት ቈልዑ ኣለዉ: ስለዚ ግዴታዊ ትምህርቲ ምቕጻል ኣዝዩ
ኣገዳሲ እዩ: እዚ ግዴታ ጥራይ ዘይኰነስ መሰል እውን እዩ። ብዛዕባ መሰል ፍልጠት
ህጻናት ልዕሊ ባህሊ፡ ትውፊትን እምነትን ወለዶምን ካልእን ዝቕድም እዩ። ኣዝዩ ኣገዳሲ
መሰል። ኣብ ኩሉ ግዴታዊ ትምህርቲ ከም ዝሳተፉን ከምቶም ዝተረፉ ህጻናት ማዕረ
ትምህርቲ ከም ዝረኽቡን ምርግጋጽ።
ስልጣን ዘለኩም ሰብ እንተኾንኩምን ምስ ናይ ክብሪ ዓመጽ ዝተፈጸመሎም ሰባት
እንተተራኺብኩምን፡ ምትእምማን ዘለዎ ዝምድናታት ኣብ ምምዕባል ክትሰርሑ ኣዝዩ
ኣገዳሲ እዩ። እቲ ዛንታ ኣብ ቀዳማይ ኣኼባ ወይ ዕላል ከይመጽእ ይኽእል እዩ። "ኣነ ኣብዚ
ዘለኹ ንዓኽኩም፡ ሕጋዊ መሰላትኩምን ናጽነትኩምን ንምሕላው" ብምባል ስክፍታን
ርህራሄን ምትሕልላፍ ወሳኒ እዩ። ብተወሳኺ፡ ነቲ ግዳይ ዝሃቦ ዛንታ ኣብ ክንዲ ኣብ ሕቶ
እተእትዎ ከም እትኣምኖ ኣርኢ። ምኽንያቱ ብዛዕባ እቲ ምስ ክብሪ እተተሓሓዘ ጭቈናን
ዓመጻን እተገብረ መጽናዕቲ ኸም ዚሕብሮ ሓደ ኣባል ስድራ ቤት ብዙሕ መመኽነይታ
እንተ ዘየልዩ ኣብ ልዕሊ ገዛእ ርእሱ ኸቢድ ክስታት ኪኸስስ ብዙሕ ትብዓት ይሓትት እዩ።
ፍልጠትን ብቕዓትን ከምዘሎ ድማ ኣረጋግጹ። እኹል ፍልጠትን ብቕዓትን
ከምዘይብልኩም ርግጸኛታት እንተዘይኮይንኩም፡ ኣብ Östergötland ንዝርከብ ሃገራዊ
ጋንታ ብቕዓት ካብ ምውካስ ድሕር ኣይትበሉ። ምፍላጥ ድማ እኹል ኣይኮነን፤ ነቲ
ዓመጽን ጭቆናን ተቓላዕነትን ንምርኣይ እውን ትብዓት የድልየኩም። ሓደ ሓደ ግዜ
ንድሕነትኩም ክትፈርሑ ትኽእሉ ኢኹም። ምስ ሓደ ሰብ ዘይኮንኩስ ዝራኸብ ክኸውን
ይኽእል እየ፣ እንታይ ደኣ ምስ ምሉእ ስድራቤት፣ ምስ ሓደ ምሉእ ዘመድ እየ ዝራኸብ።
ኣብኡ ኣነ ከም በዓል ስልጣን ብናይ ጸጥታ ፖሊሲን ካልእን ዘለዎ ትካል ከም ዝድገፍ
ምዝካር ወሳኒ እዩ። ንነብስኹም ክትፈርሑሉ እትኽእሉሉ ምኽንያት እንተሃልዩ ድማ፡
ነቲ ኣብ ከምኡ ኩነታት ዘሎ ተቓላዓይ ሰብ ወይ ሰባት ከመይ ክኸውን ይኽእል?
ነቶም ግዳያት ዓመጽ ክብሪ ንዘጋጥመኩም ምዉቕ ለበዋታተይ ከምዚ ዝስዕብ እዩ:
ትብዓት ኣርእዩ። ኣብዚ ጉዳይ እዚ መሰረታዊ ስርዓታትን መትከላትን ክብርታትን
ሕብረተሰብ ይፈታተኑ ኣለዉ። መትከል ማዕርነት፡ ንኹሉ ማዕረ ዋጋ ዘለዎ። መትከል
ዓለማውነት። ነዚ ንምምካት ድማ ተባዕን ፍልጠት ዘለዎን ክትከውኑ ኣለኩም።
ንዓኹም ናይ ክብሪ ጉዳይ ክኸውን የብሉን። ኣፍልጦ ዝጎደለኩም እንተኾይንኩም
ዝተፈላለዩ ዓይነት ክኢላታት ብምድዋል ንዝተቓልዑ ሰባት ክትሕግዙን ክትድግፉን
ክትፈርሑ የብልኩምን።
ኣብ ባህሊ ክብሪ፡ ወለድን ስድራን ክብረቶም ኣብ ሓደጋ ኣብ ዝወደቐሉ እዋን ህይወት
ውላዶም ናይ ምውሳድ መሰል ከም ዘለዎም ምዝካር ኣገዳሲ እዩ። ሓደ ኣብ ከምዚ
ዝበለ ኩነታት ኣብ ውሽጢ ስድራቤት ኣዝማድ ይጎድሎ። እቶም ኣዝማድ ኣብ ደገ
ክጸንሑ ይኽእሉ። መምህር፡ ርእሰ መምህር፡ ኣማኻሪ፡ ማሕበራዊ ሰራሕተኛ፡ ፖሊስ፡
ጠበቓ ወይ ወለንተኛ ክኸውን ይኽእል።
እዚ ዕላማ ዝገበረ ጉጅለ ሕጋዊ መሰላቱን ናጽነታቱን ናይ ምጥቃም ዓቕሙ ወሳኒ
ኢኹም።