ئەگەر ڕووبەڕووی قوربانیانی تاوانی پەیوەست بە شەڕەف بوویتەوە
تۆ ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕیت ئەگەر ڕووبەڕووی منداڵ و هەرزەکار ببیتەوە کە لەوانەیە بەر توندوتیژی و چەوسانەوەی پەیوەست بە شەڕەف بکەوت. بەشێکی پەیوەندی بە دەستنیشانکردنی لاوازییەکانەوە هەیە و بەشێکیشی پەیوەندی بە پاراستنی کەسانی لاوەزەوە هەیە.
ئەو منداڵ و هەرزەکارانەی کە بەرکەوتەی تاوانی پەیوەست بە شەڕەف دەبن یان ناچارن لە ژێر کۆنترۆڵی تونددا لە زەمینەی شەڕەفدا بژین، لەوانەیە تووشی خەم و خەفەتی سۆزداری توند ببنەوە. شتێکی باوە کە سنووردارکردنەکان لەگەڵ گەورەبوونی منداڵەکە توندتر دەبن. ئەگەر تۆ وەک گەورەساڵێک گومانت هەیە کە منداڵێک لە دەوروبەرتدا لە ژینگەیەکی ئەخلاقیدا دەژیت، پێویستە لە نزیکەوە سەرنج بدەیتە نیشانەی جۆراوجۆری توندوتیژی و چەوساندنەوە.
پێناسەی توندوتیژی و چەوساندنەوەی پەیوەست بە شەڕەف
توندوتیژی و چەوساندنەوەی پەیوەست بە شەڕەف بەوە دەناسرێتەوە چەند کەسێک، بە پلەی یەکەم کەسوکاری نزیک، دەتوانن کۆنتڕۆڵ و توندوتیژی بەسەر یەک یان چەند ژن و کچێکدا بسەپێنن. چەمکی شەڕەف ڕەگی قووڵی لە بەها پیاوسالاری و دژڕەگەزخوازییەکاندا داکووتاوە و دەکرێ بەکاربهێنرێت بۆ پاساو هێنانەوە بۆ توندوتیژی و چەوساندنەوە لە دژی گەنجان و کوڕان، بەتایبەتی کەسانی کۆمەڵگەی پەلکە زێڕینە (LGBT).
نیشانەکانی شکستباریی لە کچان و ئافرەتاندا
کۆمەڵێک نیشاندەر هەن کە کەسێک کە لە ڕووی بایۆلۆژییەوە ژنە یان بە مێینە ناسراوە، بەرکەوتەی توندوتیژی و چەوسانەوەی پەیوەست بە شەڕەف بووە یان لە مەترسیی ئەمەدایە. نیشانەکان دەکرێ بەپێی ئەوەی کچەکە یان ژنەکە هاوسەرگیری کردووە یان نا جیاواز بن.
هەندێک نموونەی نیشانەکان بۆ کچان و ژنانی شوونەکردوو بریتین لە:
- ناچاربوون بۆ ئەوەی ڕاستەوخۆ دوای قوتابخانە بچنەوە ماڵەوە و ڕێگەیان پێنەدرێت هیچ کاتێکی بەتاڵ یان چالاکییەکی دەرەوەی مەنهەجیان هەبێت،
- ڕێگەنەدان بە قسەکردن لەگەڵ کوڕان یان کارمەندانی پیاو لە قوتابخانە،
- ناچاربوون بە پۆشینی جلوبەرگ بە شێوازێکی دیاریکراو،
- نیگەران بوون لەوەی برایەک، ئامۆزایەکی پیاو یان خزمێکی تر، دراوسێیەک یان هاووڵاتییەک دەیبینێت ئەو کارانە دەکات کە ڕێگەی پێنادرێت لە قوتابخانە یان بە شێوەیەکی تر لە دەرەوەی ماڵەوە بیکات،
- ڕێگەنەدان بە بەشداریکردن لە هەموو وانە ناچارییەکانی قوتابخانە وەک مەلەکردن، خواستی سێکسی، ڕەزامەندی و پەیوەندییەکان و گەشتەکانی قوتابخانە لەگەڵ مانەوەی شەوانە،
- ھەبوونی دڵەڕاوکێ پێش پشووی هاوین، گەشت بۆ وڵاتی زێد یان گەشت بۆ لای خزمەکان لە سوید،
- لێپرسینەوە سەبارەت بە خەتەنەکردن، پشکنینی کچێنی یان نەشتەرگەری پەردەی کچێنی، و
- ترسان لەوەی کە زانیارییەکان سەبارەت بە تەندروستیی زاوزێی ئەو، بۆ نموونە سەبارەت بە ڕێگریکردن لە دووگیانی یان لەباربردن، ببێتە جێگای سەرنجی خێزانەکە.
ئەو نیشانانەی کە ژنێکی شووکردوو لە زەمینەی شەڕەفدا پێیەوە دەژیت لەوانەیە بریتی بن لە:
- نەکرێت جیا ببێتەوە،
- ڕێگەی پێنەدران بۆ کارکردن یان مامەڵە کردن بە دارایی خۆیان،
- ڕێگە پێنەدران بەوەی جلوبەرگەکانیان هەڵبژێرن،
- ڕێگە پێنەدران بەوەی لەبەردەم خەڵکدا بە تەنیا بسوڕێنەوە،
- ناچارکران بۆ ئەوەی کەسانی دیکە بخەنە ژێرباری توندوتیژی و چەوسانەوە پەیوەست بە شەڕەفەوە، و
- ڕێگەنەدران بە پەیوەندی دۆستانە لەگەڵ پیاوانی دەرەوەی خێزان.
نیشانەکانی شکستباری لە کوڕان و پیاوان
تەنانەت ئەو کەسانەی کە لە ڕووی بایۆلۆژییەوە بە کوڕ و پیاو دادەنرێت، لەوانەیە تووشی توندوتیژی و چەوسانەوەی پەیوەست بە شەڕەف ببنەوە یان مەترسیی ئەوەیان لەسەر بێت و هەندێک نیشاندەری شکستباری هەن کە دەبێت ئاگاداریان بین.
هەندێک نیشانە کە دەکرێت لە کوڕان و پیاوانێکدا ھەبێت کە ھاوسەرگیرییان نەکردووە:
- ڕێگە پێنەدران بەوەی ئاڕاستەی سێکسی یان پێناسێکی تری جگە لە جیاڕەگەزخوازی ھەبێت،
- ناچار کران بە ھاوسەرگری بە پێچەوانەی ویستی کەسەکە.
- ڕەتکردنەوەی ژیان بەپێی چاوەڕوانی و خواستەکان بۆ کۆنترۆڵکردنی خوشک و خزمە ئافرەتەکانی دیکە لە باخچەی منداڵان و لە قوتابخانە و لە کاتی بەتاڵیدا،
- ڕەتکردنەوەی ئەوەی بەپێی چاوەڕوانی و خواستەکاندا بژیت بۆ سزادانی پیاوێکی دەرەکی کە پەیوەندی لەگەڵ ژنێکی نزیکدا هەبووە، و
- ڕووبەڕووبوونەوەی هەڕەشە، دەستدرێژی، توندوتیژی، سووکایەتی، دەربەدەری، پەروەردەکردن یان هاوسەرگیری بکرێت ئەگەر لەگەڵ ئەو داواکاریانەدا نەیەتەوە کە لە زەمینەی شەڕەفی کۆمەڵەکەدا بۆ پیاو دانراون.
ئەو نیشانانەی کە پیاوێکی خێزاندار لە زەمینەی شەڕەفمەدا پێیانەوە دەژی دەکرێ ئەمانە بن:
- نەتوانینی ھەڵبژاردنی ھاوبەشی خۆی بۆ خۆی،
- نەکرێت جیا ببێتەوە،
- ڕەتکردنەوەی بەجێھێنانی چاوەڕوانی و مەرجەکان بۆ سزادانی ژنێکی نزیک یان پیاوێک کە ژنێکی نزیک پەیوەندی دەرەوەی هاوسەرگیری لەگەڵدا هەبووە،
- ڕەتکردنەوەی بەجێھێنانی چاوەڕوانییەکان و داواکارییەکانی خستنەبەری منداڵەکانیان، بۆ نموونە، بۆ کۆنترۆڵکردن، خەتەنەکردن یان هاوسەرگیری، و
- کەوتنە بەر مەترسی یان ڕووبەڕووبوونەوەی هەڕەشە و توندوتیژی بەهۆی پەیوەندیی پیاوەکە لەگەڵ ژنێک کە خێزانەکەی بە پێوەرەکانی شەڕەف دەژین.
نیشانەکانی شکستباریی لە کەسانی کۆمەڵگەی پەلکەزێڕینەدا (LGBTQI)
ئەو کەسانەی کە خۆیان وەک کۆمەڵگەی پەلکە زێڕینە (LGBTQI) دەناسێنن، لەوانەیە بە شێوازی زیاتر لە کچان، ژن و پیاوان لاواز بن. کۆمەڵێک نیشانە هەن کە دەبێت سەیر بکرێن بۆ ئەوەی بزانین ئایا تاکێکی کۆمەڵگەی پەلکە زێڕینە (LGBTQI) ژێربارە یان مەترسی ئەوەی لەسەرە کە ژێربار بێت بۆ توندوتیژی یان چەوساندنەوەی پەیوەست بە شەڕەف.
ھەندێک لە نیشانەکانی کۆمەڵگەی پەلکە زێڕینە (LGBTQI)
- ڕێگە پێنەدران بەوەی ئاڕاستەی سێکسی یان پێناسێکی تری جگە لە جیاڕەگەزخوازی ھەبێت،
- ڕێگە نەدران بە دەرخستنی ئەو گوزارشتە جێندەرییەی کە لەگەڵ ناسنامە و هەستی کەسەکەدا دەگونجێت،
- ناچار کران بە ھاوسەرگری بە پێچەوانەی ویستی کەسەکە.
- ڕووبەڕووبوونەوەی هەوڵەکانی بەناو گۆڕین،
- ڕێگەی پێنەدران بە پۆشینی جلوبەرگ بەو شێوەیەی کە خۆی دەیەوێت،
- ڕێگە نەدران بە تێکەڵاویی کۆمەڵایەتی لە بازنەکانی کۆمەڵگەی پەلکە زێڕینە (LGBTQI)، و
- ڕێگەیان پێنەدران بەوەی باسی پێناسی ڕاستەقینەی خۆیان بکەن و دەریببڕن.
توێژینەوە لەبارەی توندوتیژی و چەوساندنەوەی پەیوەست بە شەڕەف (بە سویدی)
دێڤین ڕێکسڤید وانەبێژێکی باڵایە لە زانکۆی ستۆکھۆڵم و توێژەرە. لەم فیلمەدا، لەناو چەندان شتی تردا، باس لە سروشتی توندوتیژی و چەوساندنەوەی پەیوەست بە شەڕەف و بڵاوێتی و نیشانەکانی لاوازی ئەوان دەکات. سەرەڕای لەوەش، باس لەوە دەکات کە کۆمەڵگا دەبێت چی بکات بۆ بەرەنگاربوونەوە و ڕێگریکردن لە توندوتیژی و چەوساندنەوەی پەیوەست بە شەڕەف و ڕێنمایی پێشکەش بەو پسپۆڕانە بکات کە بەرکەوتنیان لەگەڵ قوربانییەکان دەبێت.
کام ئازادی و مافانە پێشێل دەکرێن؟
چەندین ئازادی کەسی و مافی مرۆڤ بەھۆی توندوتیژی و چەوساندنەوەی پەیوەست بە شەڕەف پێشێل دەکرێن.
نموونەی ئەو مافانەی مرۆڤ و ئازادییانەی کە دەکرێت لە چوارچێوەی شەڕەفدا پێشێل بکرێن:
- مافی ژیان
- مافی ئازادی و ئاسایش
- پاراستنی تایبەتمەندی
- مافی یەکسانی نێوان ھاوسەران
- مافی قسەکردن
- قەدەغەی جیاکاری
یاسا چی دەڵێت؟
یاسای سوید کۆمەڵێک حوکم بۆ پاراستن لە بەرامبەر توندوتیژی و چەوساندنەوەی پەیوەست بە شەڕەف لەخۆدەگرێت. ئامرازە یاساییەکانیش بۆ ڕێگریکردن و بەرەنگاربوونەوەی تاوانەکانی پەیوەست بە شەڕەف بەردەستن.
- خەتەنەکردنی مێینە لە کچان و ئافرەتاندا پێچەوانەی یاسایە.
- هاوسەرگیری منداڵ و هاوسەرگیری زۆرەملێ لە سوید نایاساییە.
- هاوسەرگیری منداڵ کە لە دەرەوەی وڵات ئەنجام دراوە لە سوید دانی پێدا نانرێت.
- فرەژنی لە سوید قەدەغەیە.
- ئەگەر کەسێک لە خوار تەمەنی 18 ساڵی مەترسی ئەوەی لەسەر بێت کە ببرێتە دەرەوەی وڵات بۆ ئەوەی هاوسەرگیری بێ خواستی خۆی بۆ بکرێت، خەتەنە کرێت، یان تووشی جۆرەکانی تری توندوتیژی و چەوساندنەوەی پەیوەست بە شەڕەف بکرێت، ئەوا قەدەغەی جێهێشتنی دەکرێ بۆ دەرچێت.
- پاڵنەری بەرچاوی شەڕەف دەکرێ ببێتە هۆی سزای توندتر
بەگوێرەی ئەنجومەنی نیشتمانیی تەندروستی و خۆشگوزەرانی، ڕووبەڕووکردنەوەی کچێک یان ئافرەتێکی گەنج بۆ پشکنینی کچێنی پێچەوانەی یاسا و ڕێساکانی سویدە. لێکۆڵەرێکی حکومی ئەرکی لێکۆڵینەوەی بواری پشکنینی کچێنی و ئەوەی پێی دەوترێت "نەشتەرگەریی پەردەی کچێنی" پێ و ڕاسپاردنی بەوەی کە کام گۆڕانکاری یاسایی پێویستە بکرێت پێ دەسپێردرێت بۆ بەهێزکردنی پاراستن لە کۆنترۆڵکردنی سێکسیی نەشیاوی کچان و ئافرەتان.
زیاتر بخوێنەوە
بۆ دۆزینەوەی بەستەری زانیاری ورد، دەتوانیت کرتە لەسەر ئەو تیرەی خوارەوە بکەیت.
بژاردەکانی تۆ چین؟
ئەگەر لەگەڵ منداڵان و هەرزەکاران کار بکەیت، لەوانەیە تۆ بە کەسانێک بگەیت کە تووشی توندوتیژی و چەوسانەوەی پەیوەست بە شەڕەف بوون، یان مەترسی بەرکەوتنیان لەسەرە، یان دەبنە ھۆی ئەوەی کەسانی دیکە تووشی توندوتیژی و چەوسانەوەی پەیوەست بە شەڕەف بن. دەتوانیت یارمەتی منداڵێک یان هەرزەکارێک بدەیت بە ئامادەبوون، کراوەیی بۆ گوێگرتن، و بوێریی پرسیارکردن سەبارەت بە بابەتەکانی وەک توندوتیژی و شکستباری.
وەک کەسایەتییەکی دەسەڵاتدار، دەتوانیت پەیوەندی بە تیمی لێهاتوویی نیشتمانی بکەیت دژی توندوتیژی و چەوسانەوەی پەیوەست بە شەڕەف لەسەر هێڵی یارمەتی نیشتمانی دەستەی کارگێڕی پارێزگای Östergötland بۆ پیشەگەرەکان. لەوێ دەتوانیت ئامۆژگاری لەسەر بابەتە نەناسیاوەکان وەربگریت.
دەتوانیت داوای ئامۆژگاری لە دەزگا کۆمەڵایەتییەکانی شارەوانییەکەت بکەیت سەبارەت بە مامەڵەکردن لەگەڵ کێشەکانی پەیوەست بە شەڕەف. ئەگەر گومانت لە تاوانێک هەبوو دەتوانیت پەیوەندی بە پۆلیسەوە بکەیت.
بارناهوس ، یان ناوەندەکانی سەرچاوە، لە زۆرێک لە ھەرێمەکانی سەرتاسەری سویددا ھەن و چالاکی ئەنجام دەدەن بە جەختکردنە سەر ھەماھەنگی، سەرباری شتی تر، لە بواری بابەتەکانی پەیوەست بە شەڕەف کە کاریگەرییان لەسەر منداڵان و هەرزەکاران هەیە. یەکە تایبەتمەندەکانی تر کە بە تایبەتی کار لەسەر پرسەکانی پەیوەست بە شەڕەف دەکەن لە هەندێک ناوچەی وڵاتدا هەن.
هەموو ڕێکخراوەکان دەیانویست واز لە پەیوەندیکردن لەگەڵ خێزانەکەم بهێنم، بەڵام سەرەڕای هەڕەشە و دوورخستنەوە بەردەوام بووم... پێم وابوو دواجار بەو جۆرە قبوڵم دەکەن کە ھەم.
ھەواڵدان
ئەگەر گومانت هەیە منداڵێک یان گەنجێک تووشی توندوتیژی و چەوسانەوەی پەیوەست بە شەڕەف دەبێت یان مەترسی ئەوەی لەسەرە، ھەواڵ بدە بە پۆلیس. لەبیرت بێت کە تۆ وەک کارمەندێکی قوتابخانە ئەرکت لەسەرە کە ھەواڵ بدەیت بە دەزگا کۆمەڵایەتییەکان ئەگەر گومانت هەبوو یان زانیت کە خوێندکارێک بەدڕەفتاری بەرامبەر دەکرێت. پێویست ناکات دڵنیا بیت لە ھەواڵدان؛ ئەوەندە بەسە کە تۆ نیگەران بیت لەوەی کە لەوانەیە منداڵەکە بەرکەوتە بێت.
ڕێکار و ئامرازەکان
دەتوانیت دوو هەنگاو بنێیت: نیگەرانییەکانت بە دەزگا کۆمەڵایەتییەکان ڕابگەیەنە و چالاکیی تاوانکاری گومانلێکراو بە پۆلیس ڕابگەیەنە. ھەروەھا ھەندێک ڕێکار و ئامراز ھەیە کە دەکرێ بۆ یارمەتیدان و پاراستنی منداڵان و ھەرزەکاران لە بەرکەوتن بەکار بھێنرێن.
قەدەغەکردنی جێھێشتن
قەدەغەکردنی جێھێشتن دەکرێ بۆ منداڵێک دەربکرێ بەوەی کە ڕێگریان لێ بکرێت لە چوونە ھەندەران و ڕووبەڕووی ھاوسەرگیریی منداڵ یان خەتەنەکردن بکرێنەوە.
ئەگەر مەترسییەکی بەرجەستە ھەبێت کە منداڵێک ببرێتە دەرەوە یان سوید جێبھێڵێت بە مەبەستی چوونە ناو ھاوسەرگیری یان پەیوەندییەکی ھاوشێوەی ھاوسەرگیری یان ڕووبەڕووی خەتەنەکردن بکرێتەوە، ئەوا ئەنجومەنی خۆشگوزەرانیی کۆمەڵایەتی لەوانەیە داوای قەدەغەکردنی جێھێشتن بۆ منداڵەکە پێشکەشی دادگای کارگێڕی بکەن.
لە حاڵەتە کتوپڕەکاندا، لیژنەی خۆشگوزەرانیی کۆمەڵایەتی دەکرێ قەدەغەی کاتیی گەشتکردن دەر بکات و پاشان ھەواڵ بە دادگای کارگێڕی بدات، کە بڕیار لەسەر ئەوە دەدات ئاخۆ قەدەغەکردنە دەسەپێنرێت یان نا.
ئەو قەدەغەی گەشتکردنە کە دەرکراوە پێویستە بەشێوەی بەردەوام پێداچوونەوەی بۆ بکرێت بۆ یەکلاکردنەوەی ئەوەی ئاخۆ قەدەغەکردن ھێشتا پێویستە یان نا. قەدەغەکردنی گەشتکردن پێویستە ئەو کاتە لابدرێت کە منداڵەکە چیتر لە مەترسیدا نییە.
بەپێی یاسای (1990:52) لەبارەی حوکمە تایبەتەکان لەبارەی چاودێریی ھەرزەکاران، LVU، قەدەغەکردنی جێھێشتن پێویستی بە دەستبەسەرکردن یان ھیچ ڕێکارێکی تر نییە.
چاودێری و پاراستنی ھەرزەکاران
ڕێوشوێنی دیکە کە ڕەنگە لە پرسەکانی پەیوەست بە شەڕەف پەیوەندیدار بن دەکرێ لە یاسای (1990:52)دا بدۆزرێتەوە، کە حوکمی تایبەت سەبارەت بە چاودێریی هەرزەکاران، LVU لەخۆدەگرێت. لەبەر ئەوەی لەسەر بنەمای خۆبەخشی دامەزراوە، یاسای دەزگا کۆمەڵایەتییەکان (2001:453) بەگشتی ناکرێ بۆ پشتگیریکردنی ڕێوشوێنەکان لە حاڵەتەکانی توندوتیژی و چەوسانەوە پەیوەست بە شەڕەفەوە بەکاربهێنرێت.
منداڵ دەتوانێت چاودێری وەربگرێت بە پشتبەستن بە تەوەرەکانی 2 یان 3ی LVU ئەگەر لە ماڵەوە مەترسی ئازاردرانی هەبێت یان ڕەفتاری تێکدەرانەی کۆمەڵایەتیی دیار ھەبێت کە منداڵەکە دەخاتە مەترسییەوە. بەپێی تەوەرەی دووەمی LVU، توندوتیژی و چەوسانەوەی پەیوەست بە شەڕەف، وەک مەترسی هاوسەرگیریی منداڵ، هاوسەرگیریی زۆرەملێ، یان خەتەنەکردن، دەکرێ بنەمایەک بێت بۆ چاودێری.
تەوەرەی 6ی LVU دەڵێت کە دەکرێ منداڵێک بخرێتە ژێر چاودێری دەستبەجێ بۆ پاراستن و چاودێری ئەگەر هەڵسەنگاندنی سەرەتایی پاراستنی خزمەتگوزاری کۆمەڵایەتی بە پێویستی بزانێت. سەرۆکی لیژنەی چاودێری کۆمەڵایەتی بڕیار لەسەر چاودێری دەستبەجێ دەدات. هەروەها چاودێری خێرا لەوانەیە گرنگ بێت ئەگەر دواتر لە لێکۆڵینەوەی دەزگا کۆمەڵایەتییەکاندا دەربکەوێت کە پێویستییەکی زۆر بە پاراستن هەیە بە شێوەیەک کە ناکرێ چاودێری دوابخرێت.
بەپێی تەوەرەی 14ی LVU، ئەنجومەنی چاودێری کۆمەڵایەتی دەتوانێت بڕیار لەسەر نهێنیبوونی شوێن یان سنووردارکردنی پەیوەندی کۆمەڵایەتیش بدات.
نیشتەجێبوونی پارێزراو
ئەو کەسانەی کە تووشی توندوتیژی و چەوسانەوەی پەیوەست بە شەڕەف بوون یان مەترسی ئەوەیان لەسەرە، زۆرجار پێویستیان بە جێگیرکردنە لە دەرەوەی ماڵەکەی خۆیان بەهۆی ئەوەی کە کەسوکارەکانیان دەبنە ھەڕەشە بۆ سەریان. لە ئەنجامدا، نیشتەجێبوونی پارێزراو، هەروەها ماڵی خێزان و ماڵ بۆ چاودێری یان شوێنی مانەوە، پێویستە (HVB). دەستەی خۆشگوزەرانیی کۆمەڵایەتی دەبێت شوێنی نیشتەجێبوونی کاتیی گونجاو بۆ کەسانی شکستبار دابین بکات بە پشتبەستن بە پێداویستییە تاکەکەسییەکانیان. شوێنی نیشتەجێبوونی پارێزراو یان شوێنی نیشتەجێبوونی کاتیی دیکە دەبێت سەرچاوە و ئەزموونی هەبێت بۆ قبوڵکردن و پێشکەشکردنی پشتگیری و هاوکاری پێویست بۆ منداڵە شکستبارەکە.
ئەوە زۆر گرنگە کە ئەو منداڵ و هەرزەکارانەی کە دەخرێنە ژێر چاودێری و لە دەرەوەی ماڵەوە دەھێڵرێنەوە، پشتگیری بەردەوامیان پێ بگات، چونکە دەکرێ جیابوونەوە لە خێزان زۆر سەخت بێت لە ژێر ئەو ھەلومەرجانەی کە زۆرجار لە بابەتەکانی پەیوەست بە شەڕەفدا زاڵن. هەروەها لەوانەیە پێویستت بە هاوکاری بێت بۆ پێکھێنانی ژیانێکی نوێ و ڕاھاتن لەگەڵ ژیانی ڕۆژانە.
ڕێکارەکانی تر
جگە لەو ڕێکارانەی کە لە سەرەوە باسمان کرد، ڕەنگە هۆکاری خۆپارێزی زیاتر هەبێت بۆ پاراستنی منداڵەکە یان لاوەکە. بۆ نموونە، کەسی شکستبار لەوانەیە پێویستی بە داتای کەسیی پارێزراو هەبێت لە ڕێگەی چاودێری دەزگای باجەوە، یان قەدەغەی پەیوەندیکردن ڕەنگە پێویست بێت.
جۆرەها داتای کەسی پارێزراو هەیە. بنەڕەتیترین شێوەی بریتییە لە نیشانە کردن بە نهێنیبوون، ئەمەش بەو مانایە دێت کە زانیارییە کەسییەکان لە تۆماری دانیشتوواندا دەستپێگەیشتنیان ئاسان نییە. ھەنگاوی دواتر بریتییە لە تۆمارکردنی دانیشتوانی پارێزراو، واتە کەسەکە تەنانەت دوای گواستنەوەی لە شارەوانیی پێشوودا بە تۆمارکراوی دەمێنێتەوە. چڕترین پاراستن بریتییە لە زانیاریی کەسیی ساختە، ئەمەش واتە کەسەکە زانیاریی پێناسی نوێ وەردەگرێت.
قەدەغەکردنی پەیوەندی بەو مانایەیە کە کەسێک ڕێگەی پێنادرێت پەیوەندی بەو کەسە شکستبارەوە بکات. دەبێت مەترسییەکی ڕوون و بەرجەستە هەبێت کە کەسێک گێچەڵ بکات، بەدڕەفتاری بکات، یان تاوانێک لە دژی کەسە شکستبارەکە ئەنجام بدات. داواکارانی گشتی بڕیاری قەدەغەی پەیوەندی دەدەن.
ئەو کەسانەی کە تووشی توندوتیژی و چەوسانەوە پەیوەست بە شەڕەف دەبن، ڕەنگە پێویستیان بە هاوکاری دارایی هەبێت بۆ ئەوەی بژێوی ژیانیان دابین بکەن، ئەمەش کەمترین شت ناگرێتەوە کە لە دەرەوەی ماڵ دادەنرێت.
ئامۆژگاری و پاڵپشتی
ئەگەر لەگەڵ منداڵان و هەرزەکارانی لاواز کار دەکەیت، پێویستە ئاگاداری ئەوە بیت کە جۆرە جیاوازەکانی ئامۆژگاری و پشتیوانی بەپێی پێویستی کەسەکە پێشکەش دەکرێن.
یاسای دەزگا کۆمەڵایەتییەکان ڕێگە بە دابینکردنی دەستێوەردانەکانی وەک پشتگیریی پەیوەندیکردن و دروستکەری پەیوەندی دەدات. دروستکەری پەیوەندی دەتوانێت بە چەندین شێوە پشتگیری و هاوکاری کەسی پێشکەش بکات، لەوانەش پەیوەندی لەگەڵ بەرپرسان.
هەروەها ئەگەری پێشکەشکردنی قسە و پاڵپشتی بۆ منداڵان و هەرزەکارانی سەرووی 13 ساڵ لە ناوەندی پێشوازی لاوان هەیە.
گرنگە لەبیرت بێت کە لەوانەیە خوشک و برا هەبن کە پێویستیان بە پشتیوانی و یارمەتی هەیە.
بیر لەمانەی خوارەوە بکەرەوە:
گرنگە لەوە تێبگەین کە ئەگەر تۆ منداڵ و هەرزەکاران ببینیت، ئەوا چاوپێکەوتنتنان بە پێی مەرجەکانی ئەوان بێت.
زانیاریی گشتگیر لەسەر توندوتیژی و چەوساندنەوەی پەیوەست بە شەڕەف
زۆرێک لە ماڵپەڕەکان زانیاری و بابەتی پەروەردەیی لەسەر شەڕەف و تاوانی پەیوەست بە شەڕەف دابین دەکەن. تیمی دەسەڵاتی نیشتمانی لەبەرامبەر توندوتیژی و چەوساندنەوەی پەیوەست بە شەڕەف لە ئەنجومەنی کارگێڕی پارێزگای Östergötland و ڕێکخراوەکانی وەک ڕادا بارنێن و ئۆریگۆ ماڵپەڕیان ھەیە کە زانیاری بەرفراوانی لەسەر بابەتەکە تێدایە. هەروەها خولی ڕاهێنانی سەرھێڵ بۆ ئەو کەسانە بەردەستە کە ئارەزووی زانیاری زیاتریان هەیە دەربارەی توندوتیژی و چەوسانەوەی پەیوەست بە شەڕەف. ئەمە لیستێکی گشتگیر نییە بۆ ئەو سەرچاوانەی کە زانیاریی فراوانیان تێدایە، بەڵام نمونەیان تێدایە.
ماڵپەڕ لەسەر توندوتیژی و چەوساندنەوەی پەیوەست بە شەڕەف
ڕێبەری دەسەڵاتی هاوبەش
لە مانگی حوزەیرانی ساڵی 2022، ڕێبەری دەسەڵاتی هاوبەش سەبارەت بە توندوتیژی و چەوسانەوەی پەیوەست بە شەڕەف بەگەڕخرا. تیمی لێهاتوویی نیشتمانی لە دژی توندوتیژی و چەوسانەوەی پەیوەست بە شەڕەف لە دەستەی کارگێڕی پارێزگای Östergötland ئەرکێکی دەزگای هاوبەشی ڕێکخست. دەزگای قوربانیانی تاوان، بارنافرید لە زانکۆی لینکۆپینگ، دەزگای پۆلیس، دەستەی پەروەردەی نیشتمانیی سوید، دەستەی نیشتمانیی تەندروستی، داواکاری گشتی هەموویان پشتگیری لە ڕێبەرەکە دەکەن.
هاوکات لەگەڵ بڵاوکردنەوەی ڕێنماییەکانی دەسەڵاتی هاوبەش، هەڵمەتێکی زانیاری نیشتمانی لەسەر یاسا پەیوەندیدارەکان و ئامرازەکانی دژی توندوتیژی و چەوسانەوەی پەیوەست بە شەڕەف دەستیپێکرد. ئامانجەکان ئەو منداڵ و هەرزەکارانە دەگرێتەوە کە شکستبارن، هەروەها خێزان و هاوڕێکانیان، هەروەها ئەو کەسە پیشەگەرانەی کە لەگەڵ منداڵان و هەرزەکاران کار دەکەن. بابەتەکە دەکرێ لە hedersförtryck.se داببەزێنرێت و بۆ چەندین کەناڵ و ئامێری جۆراوجۆر بەردەستە، لەوانە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان، پۆستەر بە شێوەی A3 و فۆڵدەری زانیاری چاپکراو.
ئایا پێویستت بە ئامۆژگاری و پشتیوانی هەیە لە کارەکانتدا؟
ئەگەر تۆ وەک پسپۆڕێک پێویستت بە ئامۆژگاری و پشتیوانی هەیە لە کارکردن لەگەڵ توندوتیژی و چەوسانەوەی پەیوەست بە شەڕەف، هێڵێکی یارمەتی نیشتمانی هەیە کە دەتوانیت پەیوەندی پێوە بکەیت.