Tuče kova reseja e žrtven kola doživinena zločin sebepi i čast

Po, o zločin sebepi i čast hem o zlostavibe, tano jekh forma ando nasilje hem zlostavibe koja šaj te čerel pe te arakhe ja te irine napalal i povredimi čast. Te šaj te haljova sose i čast tani odobokha bitno, važno tano te definisini pe soj tani i čast hem sose džiko tano spremno te ovel nasilno, ja te zlostavini džikas sebepi i čast te bi arakhi la.

Me vičinama Devin Reksvid, me istražinava ando zlostavibe sebepi i čast hem nasilje, hem čerdžum razna istražiba ki akija oblast.

I čast tani diso pozitivno bute manušendže, ama pozitivno razlikujini pe ko razna društva hem ko razna istorijska periodija. Ki avdisutni Švedska, bute manušendže i čast značini ked o manuš tano iskreno, ked ponašini pe šukar hem ked na iskoristini o sistemi hem slično. Odova nane slučaj ko aver kontekstija. Uduri i čast tani povezimi najangljer odoljeja ked o phralja, o dada, o pašutne murša kontrolisinena e džuvljengo trupi, ponašibe hem i seksualnost. Ko odova kontekst, i čast but tani važno, považno tani ando dživdipe, považno andi sloboda. Ovela jekh pučibe ando dživdipe hem meribe, ja džividpe ja meribe. Tegani tani odija najmanglji, najvažno buti ko oljengo okuženje.

Me šaj te ovav jekh pošteno manuš, jekh uspešno manuš, ama te našti ubedinav bute manušen kola isiljen isto razmislibe ando odova soj tani i čast hem nečast, andi ladž hem biladž, tegani našalava mi čast. Man tegani na pomožinena aver šukar osobine, sar i iskrenost, i pouzdanost, so hijum sajgiljija ja so hijum uspešno, školujimo manuš, ja so čerava buti, ja diso slično. Ama miklji najvažno osobina tani te kontrolisinav e džuvljengi seksualnost ki mi pašutni familija, hem bizo odija osobina niko našti te phenel so hijum jekh časno hem ugledno manuš.

Disave naučnikija opisinena i kultura kuri isi nasilje sebepi i čast sar jekh ideal nasilja. Soj tani legitimno, soj tano društveno opravdimo ked džiko ovela nasilno te arakhi ja te irani napalal i čast.

Odova tano jekh oblik ando zlostavibe hem nasilje kova isila cilj te arakhi ja te irani napalal i čast. O manuš čerela odova pomoći mehanizimija kontrole. Hem te manga te pojednostavina soj tano o nasilje sebepi i čast, šaj te phena so isi duj važna, osnovna kotora. Jekh kotor tano o zlostavibe hem o nasilje kasi osnova tani ideal nevinosti, hem odova odnosini pe hem ko biprandime čhaja, bizo obzir da li tane terne ja pophure. Odova ideal nevinosti arakhi pe adžahar so ulavena pe o murša hem džuvlja ko čher, ko slobodno vakti, ki škola, ki angli škola, ki buti hem ko javna thana, hem odova vičini pe rodno segregacija. Ideal nevinosti održini pe ko rana brakija, ko čhavorenge brakija, ko prisilna/prinudna brakija, ko brak pe familija te šaj te arakhen e familijako posed ki isto familija.

Uzi rodno segregacija hem brakenge tradicije isimen hem sakatibe e džuvljenge genitalije, kova isilje cilj te tiknjačeri e džuvljengi seksualno želja. Adžahar i dživlji povezini po rod e dukha, te bi haljol soj odova anela samo ladž, melaljipe hem slična buča.

Sa odola mehanizmija kontrole akharena elementija ando zlostavibe, adžahar so ograničinena hem sprečinena i osoba te čerel so mangela/te ostvarini kokri pe čefija, te razvijini peklje fizička sposobnostija, kognitivna sposobnostija, emocionalna hem socijalna sposobnostija, ama hem te doživini nasilna čeriba, sa ando seksualno nasilje kova povezini pe e sakatiba e džuvljenge genitalije, ked kontrolisini pe i nevinost, ked prisilno operisini pe o himen, dži ko odova ked džiko doživini seksualno nasilje ko čhavorengo brak ja ko prinudno brak, dži ko najekstremno slučaj - o mudaribe sebepi i čast, keda jekh džuvlji prekršini odola norme ando čast hem anela nečast/ladž upri pi familija, hem tegani o manuš tano spremno fizički te mudari la hem ko odova način sprečini pe socijalno meribe, ked o murša kotar džuvljengi familija merena ko averenge jačha, te smatrinena ljen so na vredinena ništa.

I nasilje sebepi i čast mothovi pe prekalo fizičko nasilje, psihičko nasilje, seksualno nasilje, simbolično nasilje ama hem prekalo materijalno nasilje.

Hajde te la o fizičko nasilje sar o primer. Odova tane prinudna kontrole nevinosti, šaj te oven e khuviba hem o boksija, šaj te marela pe bučencar kola obično povezinena pe melaljipa, sar ko primer: papuče, četka, metla, roj kundrendže. Šaj isto te čhorel pe kiselina ko muj te unakazini pe o muj. Šaj te ovel hem prinudno muravibe e džuvljenge bala, šaj te ovel sakatibe e džuvljenge genitalije, hem ko najekstremno slučaj - o mudaribe sebepi i čast, keda jekh osoba koja andža nečast/ladž e familijače fizički mudaripe.

Hem o psihičko nasilje isilje razna forme. Te na dičhol i žrtva, sar ko primer jekh čhaj kas dikhlje te phirel jekhe čhaveja, koja isila kamlo, koja suča nekasa anljeder o brako, niko na vačeri ola, "amen niked na hine amen jekh čhaj koja vičini pe adžahar", oj našti te bešel te hal o maro averencar, našti te irini po dumo premalo TV ko primer. Oj našti te ovel othe ked i familija čedela pe hem ked čerena diso zajedno. Ola vičinena ponižavajuča navencar. Nezakonita razna pretnje sar, "ka bičhala tu" ki roditeljengi bivšo domovina, "ka čera to životi pakao". Pretini pe razna vrste kaznencar hem odova ovela jekh enormno psihičko pritisko e žrtvače. Definitivno isi pana disave primerija ando psihičko nasilje ko akava kontekst.

Ako džaja ponodri ko seksualno nasilje, već pomijum prinudna kontrole nevinosti, sakatibe e džuvljenge genitalije, ked prisilno operisini pe i himen. Ama hem o incest, silujibe, seksualno uznemiribe, seksualno napadibe kola čerena pe ando aver murša kola šaj te iskoristinen e žrtvaki osetljivo situacija ko nasilje hem zlostavibe sebepi i čast. Odova šaj te ovel bivšo kamlo, "ako na nastavineja te ovel tut seks mancar ka kontaktirinav ti familija, hem ka phenav ljendže so dobrovoljno hine tut seks mancar ja ka bičhalav te intimna slike te familijače". I ucena. Odova soj tano specifično ki odija kultura časti tano so ked o džuvlja ja o čhaja doživinena seksualno nasilje, bizo obzir da li tano odova incest ja silujibe ja slično, tegani oj kokri kaznini pe andi piklji familija. Disar tani odija situacija sar mač sa dve oštrice ked džiko tano seksualno napastvujimo ko odova kontekst.

Ako džaja ponodri ko ekonomsko nasilje, čerela pe odoljestar so jekh džuvlji na isimini te ikljol ja te čerel buti, hem ovela zavisno ando aver murša ki pi familija: ando phralja, ando dada, ando roma. Odova značini hem so odija džuvlji nanela peklje finansije hem pe pare ko raspolaganje, hem ked kokri čerela buti hem zaradini. I bankovno kartica tani ko dadeso ja romeso novčaniko. Ama odova tano hem ked uništinena pe disave predmetija kola značinena but okoljendže kola tane ki odija ranjivo, osetljivo situacija.

Akala hine vrste ando nasilje kola šaj te čeren pe premali žrtva. Baš akava kotor ando zlostavibe hem o nasilje sebepi i čast koja vičini pe nasilje sebepi i čast, palo odova isimen hem zlostavibe, soj tano jekh posebno poglavlje.

Šaj te phenav so mothovi pe ko razna vrsta ando svakodnevna ograničenja kola čerena o manuš mentalno te merel ko kraj. Ked na isimini te uravi pe sar so ov mangela, ked na isimini te družini pe svakoneja, ked nane tut nisavo slobodno vreme palji škola, ked ka ismine te koristine to trupi te čhelje, te trenirine, te ovel tut seks nekasa, te ove ki veza nekasa, te razvijine teklje emocionalna sposobnostija hem slično, tegani o manuš merela, o manuš šučola sar jekh individua. Odova me vičinava mentalno meribe, hem za razliku ando fizičko meribe, odova tano posledica ando zlostavibe hem o nasilje sebepi i čast.

O znakija kola mothovena so isi o zlostavibe hem o nasilje sebepi i čast šaj te dikhel pe ko razna načinja. Isi razna znakija kola šaj te mothoven odova te obratineja pažnja. Ama o preduslov tano te džane soj tano o zlostavibe hem o nasilje sebepi i čast. Šaj te ovel napad panike, zabrinutost ko čhavore hem terne ando putujiba ko inostranstvo, ando školake raspustija hem slično. Kuri šuja pe o razgovor so ka džal pe ko aver phuv, ja ko primer, so ka avel džiko koro tumende, hem so arakhlječe džikas kas te lje romese ja romnjače. Šaj čerela pe ando odova so na isimi te džal ko sa e školake predmetija. Na isimini te učestvujini ko predavanja ki škola andi seksualno edukacija, te džal ko plivibe, ko likovno, biologija, muzičko, te džal ko školake izletija kuri račaripe. Šaj očekujini pe ando muršikane čhavore ja terne murša te kontolisinen pe phenjen, hem avera čhaja ki pašutni familija. Hem ki angli škola, škola ama hem avri, ko javna thana. Čim o džuvlja tane uduri, o murša kola zaštininena ljen troman te oven othe, te kontolisinen ljen hem te oven e familjijake jačha. Valjani te obratini pe i pažnja ko sa odola znakija.

O zlostavibe hem o nasilje sebepi i čast tano baro problemi ki avdisutni Švedska. Na postojini nijekh državno statisktika ama odola istražiba so čerdže pe hine beršencar mothovena so otprilike 60 posto ando čhaja kasi familija na avela kotar Skandinavija, isiljen ograničenja ando odova kas ka ljen, ko razna načinja. I čhaj šaj hine te pučela pe te birini maškaro nekobor čhave, ja našti te birini hič. Ako čeda ki kupa odola duje čhajenge grupe kola isiljen ograničenja kas ka ljen sar rom, isimen otprilike 60 posto čhaja kasi familija na avela kotar Skandinavija. Isi hem otprilike 30 000 džuvlja, čhaja ja džuvlja/romnja kase genitalije hine sakatime.

Obično tano adžahar so uglavnom o čhaja hem o džuvlja tane izložime najphare forme ando zlostavibe hem nasilje sebepi i čast. Ama hem o čhave hem o murša tane isto izložime odoljeja. Hem andi pi familjija te ne ispunineja sa so očekujini pe, te kontrolisine e džuvljen ki familjija, e phenjen hem averen. Jekhe murše šaj zorjeja te čhiven te ženini pe, šaj te pištinen upro ljese, šaj zorjeja te seljini pe, te ovel izoluimo, bičhaldo ki aver phuv ko prevaspitavanje. Sar ko primer, jekh murš, jabandžija, kova hine ki ljubavno veza jekha džuvlja, ja čhaja koja živini ki odija kultura kuri isi nasilje sebepi i čast hem ov šaj te ovel kaznimo odoljese. Akate ki Švedska hine but slučajija kuri o terne čhave hine mudarde sebepi čast.

Okola kola tane nasilnicija tane obično murša, ama hem o džuvlja tane jekh kotor ando akava. O džuvlja kola učestvujinena ko odova, kola kokri isiljen odola norme ando čast, čerena o zlostavibe hem o nasilje ando čast premalo pe čhaja, premalo borja, premalo pe čhave, hem premalo jabandžije. Ama on šaj tane džuvlja kola tane čhivde zorjeja te čeren odova. On tane kokri ki odija osetljivo situacija hem tane čhivde zorjeja te zlostavinena hem te oven nasilna premalo avera sebepi o čast.

Kola tane okola kola čerena o zlostavibe hem o nasilje sepebi i čast, kuri ki phuv? Kola grupe praktikujinena o zlostavibe hem o nasilje? Odova tano jekh forma ando nasilje hem zlostavibe kola različita grupacije čerena; razna etnička grupe, razna religiozna grupe, ama hem o manuša kola naneljen nisavi religija, o ateistija. Odija tani jekh specifično kultura koja isila peklje lična razlogija, poklo lično sistemi ando norme ando odova sar jekh džuvlji hem jekh murš valjani te ponašinen pe, ama hem sar tromal te kazninen pe te na poštujija i čast andi odija grupa.

Ko istražiba obično vačeripe hine ando klasično patrijarhat, kova hem vičini pe  kaiši časti. Kova tano rasprostranimo ko celo Blisko Istok, ko primer. But tano važno te ovelmen pravo slika ando Blisko Istok. Ko Blisko Istok isi manuša kola isiljen različito etničko hem religiozno pozadina. Andi jekh isto etničko grupa isi hem okola kola ičerena odola norme sebepi i čast, ama isi hem okola kola tane protiv o zlostavibe hem o nasilje sebepi i čast. But tano važno te ovelmen odova ki godi.

O društvo valjani te čerel razna mere te sprečini/rešini o zlostavibe hem o nasilje sebepi i čast. Valjani te čerel pe but buti ko razna područja; ando zakonija, te čeren pe neve zakonija, te zarjačeren pe zakonija kola već postojinena, te borini pe protiv odola kontrolake mehanizmija, sar ko primer sakatibe e džuvljenge genitalije, e čhavorengo brako, prinudna brakija, rodno segregacija hem slično. Ama o zakon nane dovoljno, nego o društvo valjani te edukujini hem te uložini o resursija te del specifično edukacija manušendže kola čerena buti ko institucije kola resena manuša kola isiljen kultura časti.

Jekh aver područje kuri šaj te sprečini pe o zlostavibe hem o nasilje sebepi i čast tano o školstvo, ki angli škola, osnovno škola dži srednjo škola. I angli škola tani but važno sose uduri isimen šajipe "ponovo te oblikujina" e čhavoren. O istražibe mothovi so baš uduri o društvo isilje baro, pobaro šajipe te utičini upro čhavorenge norme hem merilija. Hem baš ked o čhavore tane ko akala berša, hem i familija dena e čhavorendže hem o norme ando čast, o merilija ando čast. Ked nakhena o angli školako periodi, nane nemoguće, ama popharo tano te menjinen pe. Odova na značini so na valjani te vačera ki osnovno hem ki srednjo škola ando odola buča ando čast. Uduri dikha so but čhaja kola tane obavezna te džan ki škola našaldžona palo školako raspust. On na irininena pe, on tane već ko zorjeja dinde ko rom But čhavore kola na isiminena te džan ko obavezna školake predmetija, baš uduri tano važno te uspostavini pe obavezno školujibe, kova nane samo jekh obaveza, nego hem jekh pravo. Odova značini so e čhavorengo pravo ko džanibe isilje prednost angli roditeljengi kultura, tradicija hem religija hem slično. Jekh but važno pravo. Dikh te oven uključime ko sa e školake predmetija, te dobinen isto džanibe sar sa avera čhavore.

Ako čereja buti ki jekh državno institucija hem aveja ko kontakt džikasa kova avela kotar kultura kuri isi nasilje ando čast, tegani tano but važno te dobine oljengo poverenje. Oljengo doživljaj šaj na te šune odmah ked reseja ljen prvo puti. But tano važno te mothove saosećanje hem empatija, "me hijum akate tuče, te šaj te ostvarine te zakonska prava hem sloboda". Hem mothov so verujineja e žrtvendže ked vačerena pe doživljaija, ma ana ko pučibe. Sose o istražibe ando zlostavibe hem nasilje sebepi i čast kova čerdža pe mothovi so valjani enormno but zoraljipe ando jekh manuš andi familjija te vačeri odobokha bare optužbe protiv peklje, te nane but dokazija odoljese.  

Dikh o džanibe hem i kompetencija te buvljačeren pe. Te na hijan sigurno da li isi tut dovoljno džanibe hem kompetencija, slobodno konsultirin e Državako tim za kompetenciju ki Östergötland. A o džanibe nane dovoljno, o manuš valjani te ovelje zoraljipe te pendžari o nasilje, te dikhel o zlostavibe, i ranjivost. Podijekh puti o manuš šaj te daral diso te na desini pe oljese. Hem odova nane šaj samo jekh osoba kasa o manuš isilje buti, nego hem celo familija, sa o rođakija. Važno tano te ovelman ki godi, sar manuš kova čerela buti ki državno institucija, so isima jekh organizacija uzo amende, koja isila bezbedonosno politika hem slično. Hem razmislin, te isi sebepi te dara kokri tuče, kobor tek isi razlog te dara e žrtvače koja tano ko pučibe?

Miklji najšukar preporuka tumendže kola ka resen e žrtven tani: Mothoven o azgenluko. Akija tema anela ko pučibe e društvake osnovna norme, principija hem merilija. O principi andi jednakost, so sa o manuša tane isto vredna. O principi ando sekularizam. Hem te borini pe protiv odova valjani te mothovi pe i hrabrost, mora te ovel tut džanibe. Akava na valjani te čerel pe sebepi o prestiž. Ako nedostajiniče dijekh informacija, ma dara te vičine te puče razna ekspertija te šaj te pomožini pe okoljendže kola tane ki odija phari situacija.

Hem but tano važno te ovel tumen ki godi so i kultura kuri isi nasilje sebepi i čast, dela e roditeljendže, familijače pravo te mudaren pe čhaven te oljengi, e porodicengi čast tani povredimi. Ko esavke situacije nane niko andi familija te pomožini oljendže. Okola kola šaj te pomožinena oljendže tane o jabandžije. Odova šaj te ovel jekh sikavno, šaj te ovel o direktori, o kurator, šaj te ovel o socijalno radniko, o policajco, o advokati,  ja džiko skroz aver kova isilje šajipe te pomožini.

Tumen hijen but važna odola ciljno grupače te šaj on te ostvarinen pe zakonska pravija hem pi sloboda.